Krus informuje...

Wypadki w rolnictwie – statystyka – jednorazowe odszkodowanie

Poprawa bezpieczeństwa pracy rolników indywidualnych to m.in. efekt wieloletniego działania Kasy. Kasa wskazuje mieszkańcom wsi przykłady prostych, niekosztownych rozwiązań eliminujących ryzyka wypadkowe, a także zachęca rolników do usuwania zagrożeń
i stosowania rozwiązań poprawiających komfort i bezpieczeństwo pracy. Mimo tego wypadki się zdarzają.

W skali Kraju dane na temat wypadków przy pracy w rolnictwie wyglądają następująco:

W 2021 roku zgłoszono do Oddziałów Regionalnych i Placówek Terenowych KRUS 12 088 wypadków, o 1 114 (10,2%) więcej niż w 2020 roku.

Za wypadki przy pracy rolniczej, w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, uznano 11 597 zdarzeń – o 1 640 (16,5%) więcej niż w poprzednim roku.

Wypłacono 9 595 jednorazowych odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiu lub śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej, tj. o 1 723 (21,9%) więcej niż w 2020 roku.
Wydano 3 267 decyzji odmownych, tj. o 61 (1,8%) mniej niż w 2020 roku.

Najwięcej osób zostało poszkodowanych wskutek wypadków z grup:

• „upadek osób” – 4 812 poszkodowanych, co stanowiło 50,2% wszystkich wypłaconych jednorazowych odszkodowań;

• „pochwycenie i uderzenie przez części ruchome maszyn i urządzeń” – 1 221 poszkodowanych, tj. 12,7% wypadków,

• „uderzenie, przygniecenie, pogryzienie przez zwierzęta” – 1 130 poszkodowanych, tj. 11,8% wypadków,

• „inne zdarzenia” – 955 poszkodowanych, tj. 9,9% wypadków.

W większości przypadków zakończonych wypłatą jednorazowych odszkodowań (60,6%) orzeczono uszczerbek na zdrowiu nie przekraczający 5%.

Wskaźnik wypadkowości w rolnictwie indywidualnym w 2021 roku wyniósł 8,4 wypadków
na 1 000 ubezpieczonych. Najwyższą wypadkowość odnotowano w województwach: podlaskim (10,8), kujawsko-pomorskim (10,7), wielkopolskim (10,2), warmińsko-mazurskim (9,4) i lubelskim (9,2), a najniższą w województwach: opolskim i śląskim (4,8).

W 2021 roku odnotowano 45 wypadków śmiertelnych, o 10 (28,6%) więcej niż w 2020 roku.

Zgłoszono 267 wniosków o jednorazowe odszkodowanie z tytułu uszczerbku na zdrowiu lub śmierci wskutek choroby zawodowej, o 35 (11,6%) więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Wydano 106 decyzji odmownych i 209 przyznających.

W porównaniu do roku 2020 zwiększyła się liczba decyzji odmownych o 33 (45,2%), a liczba przyznających zmniejszyła się o 24 (10,3%). Odnotowano: 197 przypadków chorób zakaźnych (głównie boreliozy), 5 – chorób układu oddechowego, 4 przypadki chorób obwodowego układu nerwowego oraz układu ruchu wywołanych sposobem wykonywania pracy, przypadki chorób skóry i 1 przypadek zatrucia substancjami chemicznymi.

W I kwartale 2022 r. zgłoszono do KRUS 2 940 zdarzeń wypadkowych, o 150 (4,9%) mniej niż w analogicznym okresie 2021 roku.

Decyzje odmowne podjęto wobec 847 spraw, wydając ich o 16 (1,9%) mniej niż w I kwartale ubiegłego roku, a wypłatą jednorazowych odszkodowań zakończono postępowanie wobec
2 362 wypadków przy pracy rolniczej, w tym 14 ze skutkiem śmiertelnym. Odnotowano zmniejszenie liczby decyzji przyznających jednorazowe odszkodowania o 292 (11,0%) oraz zwiększenie liczby wypadków śmiertelnych o 7.

W skali województwa opolskiego dane na temat wypadków przy pracy w rolnictwie wyglądają następująco:

W 2021 r. liczba zgłoszonych wypadków 180, liczba wypadków uznanych za wypadek przy pracy rolniczej 172, liczba wypadków powodujących wypłatę jednorazowego odszkodowania 119, liczba wypadków śmiertelnych 2, liczba chorób zawodowych 1.

W I kwartale 2022 r. liczba zgłoszonych wypadków 48, liczba wypadków zakończonych wydaniem decyzji odmownej 8, liczba wypadków zakończonych wypłatą jednorazowych odszkodowań 41, liczba wypadków śmiertelnych 1, Liczba chorób zawodowych, z tytułu których wypłacono jednorazowe odszkodowania 0.

Jednorazowe odszkodowanie przysługuje ubezpieczonemu (rolnikowi, domownikowi, pomocnikowi rolnika), który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej, członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej.

Należy pamiętać, że jednorazowe odszkodowanie nie przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli:

 spowodował wypadek umyślnie albo wskutek rażącego niedbalstwa lub

 będąc w stanie nietrzeźwości, lub będąc pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych, lub innych środków o podobnym działaniu, sam w znacznym stopniu przyczynił się do wypadku.

Za wypadek przy pracy rolniczej uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło podczas wykonywania czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo pozostających w związku z wykonywaniem tych czynności:

 na terenie gospodarstwa rolnego, które ubezpieczony prowadzi lub w którym stale pracuje, albo na terenie gospodarstwa domowego bezpośrednio związanego z tym gospodarstwem rolnym,

 lub w drodze ubezpieczonego z mieszkania do gospodarstwa rolnego, albo w drodze powrotnej,

 lub podczas wykonywania poza terenem gospodarstwa rolnego zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej lub w związku z wykonywaniem tych czynności,

 lub w drodze do miejsca wykonywania czynności albo w drodze powrotnej.

W przypadku pomocnika rolnika za wypadek przy pracy rolniczej uznaje się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło podczas wykonywania przez pomocnika rolnika czynności określonych w umowie o pomocy przy zbiorach, o których mowa w art. 91a ustawy o Ubezpieczeniu Społecznym Rolników

Pomoc przy zbiorach owoców i warzyw obejmuje następujące czynności: zbieranie chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół lub roślin zielarskich, usuwanie zbędnych części roślin, klasyfikowanie lub sortowanie zerwanych lub zebranych chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół lub roślin zielarskich lub wykonywanie innych czynności mających na celu przygotowanie tych owoców lub warzyw do transportu, przechowywania lub sprzedaży lub związanych
z pielęgnowaniem i poprawą jakości plonów.

Wypadek przy pracy rolniczej należy zgłosić jak najwcześniej, bez zbędnej zwłoki (najlepiej w ciągu 14 dni od zdarzenia) jednak nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia jego zaistnienia.

Pamiętaj!

Późne zgłoszenie wypadku i związany z tym brak możliwości ustalenia jego okoliczności mogą skutkować odmową prawa do jednorazowego odszkodowania
z tytułu uszczerbku na zdrowiu lub śmierci w skutek wypadku.

Zgłoszenia wypadku może dokonać poszkodowany lub inna osoba, bezpośrednio w siedzibie KRUS lub w Placówce Terenowej KRUS, w której poszkodowany jest ubezpieczony,
za pośrednictwem poczty, telefonicznie, pocztą elektroniczną lub poprzez platformę ePUAP.

Zgłaszając wypadek należy pamiętać w szczególności o:

• zabezpieczeniu w miarę możliwości miejsca i przedmioty związane z wypadkiem;

• udostępnieniu miejsca wypadku i przedmiotów związanych z wypadkiem;

• wskazaniu świadków wypadku;

• dostarczeniu posiadanej dokumentacji leczenia;

• udzieleniu informacji i wszechstronnej pomocy pracownikowi Kasy upoważnionemu przez Prezesa Kasy do prowadzenia postępowania dowodowego w sprawie ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku.

Osoba uprawniona do ubiegania się o odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu albo śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej powinna złożyć wniosek o jednorazowe odszkodowanie na formularzu KRUS SR-23.

W przypadku uznania zdarzenia za wypadek przy pracy rolniczej ubezpieczonemu rolnikowi, domownikowi i pomocnikowi rolnika, który w wyniku tego wypadku doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, lub członkom rodziny ubezpieczonego zmarłego wskutek wypadku przy pracy rolniczej, przysługuje jednorazowe odszkodowanie.

Jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu albo śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej ustala się
w myśl art. 13 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, proporcjonalnie do określonego procentowo - w wyniku postępowania orzeczniczego - stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Za stały uszczerbek na zdrowiu uznaje się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie jego czynności nie rokujące poprawy.
Za długotrwały uszczerbek uznaje się takie naruszenie sprawności organizmu wskutek doznanego wypadku przy pracy rolniczej lub przebytej choroby zawodowej, które spowodowało upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące jednak ulec poprawie.

Od dnia 1 stycznia 2022 r. jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem przy pracy rolniczej lub rolniczą chorobą zawodową wynosi 1 033,00 zł za każdy procent tego uszczerbku.

Na podstawie materiału Biura Prewencji Centrala KRUS

opracowała Iwona Porowska Kierownik Wydziału Świadczeń OR KRUS w Opolu

Umowy dzierżaw (zasady ogólne)

Z dniem 31 lipca 2020 r. weszły w życie zmiany w zakresie umów dzierżaw, co ma bezpośredni wpływ na ustalenie właściwego okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników (podleganie i ustanie), jak również w kwestii przyznania prawa do świadczeń.

Dla celów ustalenia podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników umowy dzierżaw winny być potwierdzone przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Umowa taka powinna być opatrzona pieczęcią właściwego wójta (burmistrza lub prezydenta miasta), jego podpisem i datą.

Potwierdzenie przedmiotowej umowy oznacza, że osoba, która wydzierżawiła użytki rolne prowadzi na tych gruntach działalność rolniczą.

Ponadto przedmiotowa data stanowi podstawę do uznania, że umowa spełnia wymogi formalne.

Niemniej jednak brak potwierdzenia umowy dzierżawy przez wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) nie oznacza, że rolnik nie może za pomocą zeznań świadków, oświadczeń złożonych pod odpowiedzialnością karną wykazać faktu prowadzenia działalności rolniczej na dzierżawionych gruntach (art. 75 Kodeks Postępowania Administracyjnego).

Zawarta umowa dzierżawy powinna być dla Urzędu Gminy podstawą do stwierdzenia, że podatnikiem podatku rolnego stał się dzierżawca, a tym samym istnieje możliwość wykazania przez urząd powierzchni dzierżawionych gruntów rolnych w hektarach fizycznych i przeliczeniowych.